Eerste vermelding dorp of stad in de middeleeuwen

De eerste vermeldingen van een dorp of stad in Utrecht in de Middeleeuwen zijn vaak terug te vinden in het Liber Donationem – toegang 218-1, inv. nr 1
De vermeldingen van bezittingen van de Bisschop van Utrecht zijn opgetekend in het Liber Donationem en hier komen veel dorpen en steden ook in voor.
 Liber donationum imperialium, register van oorkonden in twee gedeelten over de periode 723-1226, met enkele aanvullingen tot 1243, aangelegd eind 12e en eind 13e eeuw i

N.B. De oorkonden in de verschillende cartularia en de goederenlijst zijn gepubliceerd door S. Muller Fz., Het oudste cartularium van het Sticht Utrecht (Den Haag 1892; Werken Historisch Genootschap, 3e reeks, 3), waarin ook een diplomatische studie over de cartularia. Naderhand zijn de oorkonden ook en beter uitgegeven in verschillende oorkondenboeken, de goederenlijst in: P.A Henderikx, De beneden-delta van Rijn en Maas (Hilversum 1987; Hollandse Studiën, 19), bijlage III. Een meer recente diplomatische studie over het oudste cartularium is van dezelfde auteur ‘Het cartularium van Radbod’, in: D.P. Blok e.a. (ed.), Datum et actum. Opstellen aangeboden aan Jaap Kruisheer (...) (Amsterdam 1998) 231-264, en in: P.A. Henderikx, Land, water en bewoning (Hilversum 2001) 241-273.

https://hetutrechtsarchief.nl/collectie/609C5C8D4D784642E0534701000A17FD

Definitie Cartularium/Cartularia: is een term uit de archivistiek. Het betreft meestal een middeleeuws register (meestal in boekvorm) van kopieën van oorkonden, eigendomsakten en andere belangrijke documenten die bij een persoon, familie of instelling horen. De ordening van een dergelijk register gebeurde vaak op onderwerp of alfabetisch op geografische naam. Een cartularium waarin tussen de afschriften ook andere zaken toegevoegd zijn, noemen we een kroniek. 

NB. De bezittingen van de Bisschop van Utrecht strekten zich uit van Zeeland tot Groningen dus ook van dorpen en steden buiten Utrecht is informatie te vinden.